MAHMUDHOJA BEHBUDI: TÜRKISTAN’IN AYDINLIK YOLU
Keywords:
Mahmudhoja Behbudi, Cedidcilik, Padarkuş, basın, “Oyna” dergisi, Samarkand gazetesi, eğitim reformları, milli uyanış, Türkistan bağımsızlığı.Abstract
Bu makalede Mahmudhoja Behbudi’nin hayatı ve faaliyetleri ele alınmaktadır. Behbudi, 20. yüzyılın başlarında Türkistan’daki Cedidcilik hareketinin önde gelen isimlerinden biri olarak milli kalkınma ve eğitim alanında önemli katkılarda bulunmuştur. Basın, edebiyat ve eğitim alanlarında aktif olarak çalışmış, “Oyna” dergisini yayımlamıştır. Onun ünlü Padarkuş adlı tiyatro eseri, toplumdaki eski ve yeni fikirlerin çatışmasını yansıtarak halkı bilinçli bir yaşama teşvik etmiştir. Behbudi, makalelerinde milli uyanış, eğitim reformu ve özgürlük fikirlerini savunmuştur. Türkistan’ın bağımsızlığı için verdiği mücadele Sovyet yönetimi tarafından baskı altına alınmış ve 1919 yılında idam edilmiştir. Ancak, onun aydınlanma ve fedakârlık yolundaki mücadelesi halkın gönlünde sonsuza kadar yaşamaya devam etmektedir.
References
1. Aliev A. Mahmudxoʻja Behbudiy. T., 1994.
2. Ahmedov S. Oʻlimdan qoʻrqmagan mutafakkir. „Sovet Oʻzbekistoni sanʼati“, 1989.
3. “M aʼnaviyat yulduzlari” Toshkent, 1999.
4. Qosimov S. Behbudiy va jadidchilik. „Oʻzbekiston adabiyoti va sanʼati“, 1990.
5. Allworth, Edward A., The Modern Uzbeks: From The Fourteenth Century to The Present A Cultural History, Hoover Institution Press, Standford, 1990.
6. Namazova, N., Istiqlol Qahramonlari - Xoji Muin, Tanlangan Asarlar, Ma’naviyat, Tashkent, 2005.
